بازگشت
انواع و علل آسیب نخاع
آسیب نخاعی یک آسیب جدی است که می‌تواند اثرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشد. در اینجا یک مرور کلی از جوانب مختلف این عارضه ارائه می‌دهم:
نخاع چیست؟ نخاع یک ستون از بافت عصبی است که از مغز تا قسمت تحتانی کمر امتداد دارد. این عضو حیاتی، اطلاعات حسی و حرکتی را بین مغز و سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کند. همچنین، نخاع در کنترل بسیاری از عملکردهای بدن مانند تنفس، ضربان قلب، کنترل مثانه و روده نیز نقش دارد.
علل آسیب نخاعی: آسیب نخاعی معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- حوادث: تصادفات رانندگی، سقوط، آسیب‌های ورزشی و خشونت (مانند اصابت گلوله یا چاقو).
- بیماری‌ها: تومورها، عفونت‌ها، التهاب (مانند آرتریت روماتوئید)، و بیماری‌های تخریب‌کننده (مانند مولتیپل اسکلروزیس).
- ناهنجاری‌های مادرزادی: مانند اسپاینا بیفیدا.
انواع آسیب نخاعی:
- کامل (Complete): در این نوع آسیب، هیچ عملکرد حرکتی یا حسی در زیر ناحیه آسیب‌دیده وجود ندارد.
- ناقص (Incomplete): در این نوع آسیب، مقداری از عملکرد حرکتی یا حسی در زیر ناحیه آسیب‌دیده حفظ می‌شود. انواع مختلفی از آسیب نخاعی ناقص وجود دارد که هر کدام الگوهای متفاوتی از از دست دادن عملکرد را نشان می‌دهند.
سطوح آسیب نخاعی: محل آسیب در نخاع تعیین می‌کند که کدام قسمت‌های بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرند. آسیب‌ها بر اساس مهره‌هایی که در آن رخ می‌دهند، طبقه‌بندی می‌شوند:
- آسیب گردنی (C1-C8): این آسیب‌ها می‌توانند منجر به تتراپلژی یا کوادری‌پلژی شوند که بر عملکرد بازوها، دست‌ها، تنه و پاها تأثیر می‌گذارد. آسیب‌های بالاتر در گردن ممکن است نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی داشته باشند.
- آسیب سینه‌ای (T1-T12): این آسیب‌ها بر تنه، شکم و پاها تأثیر می‌گذارند. عملکرد بازوها و دست‌ها معمولاً حفظ می‌شود.
- آسیب کمری (L1-L5): این آسیب‌ها بر عملکرد باسن و پاها تأثیر می‌گذارند.
- آسیب خاجی (S1-S5): این آسیب‌ها می‌توانند بر عملکرد ران، پا و اندام‌های لگنی (مانند مثانه و روده) تأثیر بگذارند.
علائم و نشانه‌ها:
- از دست دادن حرکت
- از دست دادن حس، از جمله توانایی احساس گرما، سرما و لمس
- از دست دادن کنترل روده یا مثانه
- اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضلات)
- درد
- مشکلات تنفسی
- مشکلات جنسی
- تغییرات در رفلکس‌ها
تشخیص: تشخیص آسیب نخاعی معمولاً شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی و عصبی: برای ارزیابی حس و حرکت.
- تصویربرداری:
- اشعه ایکس: برای بررسی شکستگی‌های مهره‌ها.
- سی‌تی اسکن (CT scan): برای بررسی دقیق‌تر استخوان‌ها و تشخیص لخته‌های خون یا سایر آسیب‌ها.
- ام‌آرآی (MRI): برای بررسی دقیق نخاع و بافت‌های نرم اطراف آن.
درمان: درمان آسیب نخاعی معمولاً شامل موارد زیر است:
مراقبت‌های اولیه:
- تثبیت ستون فقرات: برای جلوگیری از آسیب بیشتر.
- داروها: برای کاهش التهاب و مدیریت درد.
توانبخشی:
- فیزیوتراپی: برای بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری و تحرک.
- کاردرمانی: برای یادگیری مهارت‌های لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره.
- گفتاردرمانی: در صورت وجود مشکلات در بلع یا صحبت کردن.
- مشاوره روان‌شناختی: برای مقابله با اثرات عاطفی و روانی آسیب.
- جراحی: در برخی موارد، جراحی برای برداشتن فشار از روی نخاع یا تثبیت مهره‌ها ضروری است.
تجهیزات کمکی:
- ویلچر: برای تحرک.
- ارتز: برای حمایت از اندام‌ها.
- وسایل کمکی: برای انجام فعالیت‌های روزمره.
- درمان‌های تجربی: تحقیقات در زمینه درمان‌های جدید مانند تحریک الکتریکی نخاع، سلول‌های بنیادی و داروها ادامه دارد.
عوارض:
- مشکلات تنفسی: به دلیل ضعف عضلات تنفسی.
- مشکلات قلبی عروقی: مانند افت فشار خون.
- زخم بستر: به دلیل فشار مداوم بر روی پوست.
- اسپاسم عضلانی: گرفتگی و انقباض غیرارادی عضلات.
- درد: درد مزمن ممکن است ناشی از آسیب عصبی یا عضلانی باشد.
- مشکلات مثانه و روده: بی‌اختیاری یا احتباس ادرار و مدفوع.
- مشکلات جنسی: اختلال در عملکرد جنسی.
- افسردگی: به دلیل تغییرات بزرگ در زندگی و محدودیت‌ها.
پیشگیری: پیشگیری از آسیب نخاعی شامل موارد زیر است:
- رعایت نکات ایمنی در رانندگی: استفاده از کمربند ایمنی، عدم رانندگی تحت تأثیر الکل یا مواد مخدر.
- رعایت نکات ایمنی در ورزش: استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب.
- جلوگیری از سقوط: ایمن‌سازی محیط خانه، به ویژه برای افراد مسن.
- پیشگیری از خشونت: کاهش دسترسی به سلاح و آموزش مهارت‌های حل مسئله.
زندگی با آسیب نخاعی: زندگی با آسیب نخاعی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با حمایت مناسب و توانبخشی، بسیاری از افراد می‌توانند زندگی پربار و مستقلی داشته باشند. مهم است که به دنبال حمایت پزشکی، عاطفی و اجتماعی باشید.
منابع حمایتی:
- مراکز توانبخشی: ارائه خدمات توانبخشی تخصصی.
- گروه‌های حمایتی: فرصتی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دریافت حمایت از دیگران.
- مشاوران: کمک به مقابله با اثرات روانی و عاطفی آسیب.
- خانواده و دوستان: ارائه حمایت عاطفی و عملی.
کلینیک توانبخشی دکتر نظری "بهترین کلینیک توانبخشی" با در اختیار داشتن تیم تخصصی مجرب و بروزترین ابزار در خدمت بیماران عزیز می باشد. برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت آنلاین از طریق نوبت دهی سایت اقدام کرده یا با شماره تلفن های کلینیک در تماس باشید یا از امکان ویزیت آنلاین سایت استفاده نمایید.
آدرس:تهران، میرداماد، تقاطع شریعتی میرداماد، پلاک 2 واحد 5 - 09016391575 - 02122921489
