بازگشت
سیاتیک چیست؟علت و درمان درد سیاتیک
درد سیاتیک یکی از دردهای آزاردهنده است که از کمر شروع میشود و تا باسن، پشت ران و ساق پا احساس میشود. درد در این عصب ناگهانی شروع میشود اما در موارد خفیف با مرور زمان و مراقبت صحیح بهتر میشود. البته در برخی بیماران درد سیاتیک ممکن است به قدری شدید باشد که درمان آن نیازمند جراحی باشد.
سیاتیک چیست؟
سیاتیک به انگلیسی معادل Sciatica و بزرگترین عصب در بدن انسان است که از باسن و پشت ران در یک خط راست به زانو می‌رسد. عصب سیاتیک در قسمت زانو به دو شاخه تقسیم میشود که تی‌بال و عصب پروانه یا پرونئئال نام دارند. عصب پرونئال هم به دو عصب پرونئال سطحی و پرونئال عمقی تقسیم میشود.عصب پرونئال سطحی حسی که به سمت پوست می‌رود و حس جلوی پای انسان را تامین می‌کند. عصب پرونئال عمقی که به سمت عضلات جلوی ساق پا می‌رسد. به این ترتیب حرکاتی نظیر راه‌رفتن و ایستادن با عصب سیاتیک و شاخه‌های انتهایی آن صورت می‌گیرد.
علائم آسیب عصب سیاتیک
وقتی رگ سیاتیک تحت فشار قرار بگیرید، علائمی مانند ضعف عضلانی و بی‌حسی، احساس سوزش در کف پا و کمر مشاهده میشود که در اغلب موارد زندگی عادی را با اختلال مواجه می‌کند.
اگر دردی را در ناحیه‌ی کمر و باسن خود تجربه می‌کنید، به طور معمول می‌تواند، نشانه‌ای از آسیب به این عصب باشد. درد بارزترین و رایج‌ترین علامت این بیماری است، با این حال علائم دیگر که شامل موارد زیر می‌باشد، نیز ممکن است دیده شود:
درد شما با حرکت ممکن است، شدیدتر شود.
در پاها بی‌حسی و ضعف خواهید داشت که در موارد شدیدتر ممکن است احساس و یا حرکت در پاهای خود را از دست بدهید.
احساس سوزن سوزن یا گز گز دردناک در پا یا انگشتان پا نیز ممکن است، داشته باشید.
بی‌اختیاری یا عدم توانایی در کنترل مثانه و روده نیز یکی از علائم آسیب عصب سیاتیک است که البته بسیار نادر است و در صورت مشاهده باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
علائم و نشانه های سیاتیک
علائم معمول ابتلا به سیاتیک از درد پایین کمر شروع شده و تا باسن کشیده میشود و منجر به درد کف پا و انگشتان میشود در این حالت علائم درد سیاتیک ممکن است در هر نقطه از این مسیر احساس شود، اما معمولاً این درد مسیری را دنبال می کند که از کمر شروع شده و به سمت باسن و پشت ران یا ماهیچه ساق پا کشیده میشود. سطح درد عصب سیاتیک در افراد مختلف می تواند از ملایم تا شدید باشد و معمولاً این درد ساق پا تا کشاله ران به صورت احساس تیر کشیدن یا سوزش، شبیه به شوک های الکتریکی و نیز احساس گرفتگی در افراد مختلف مشاهده میشود. در این حالت معمولاً فقط یک طرف بدن تحت تاثیر مشکل قرار می گیرد و این درد می تواند با نشستن طولانی، خم شدن وحتی سرفه و عطسه کردن نیز تشدید شود. علاوه بر این سیاتیک می تواند با ایجاد بی حسی در ناحیه پایین تنه بیمار همراه باشد.
سیاتیک اشاره به دردی دارد که از عصب سیاتیک ناشی میشود که یک عصب بزرگ کشیده شده در قسمت پایین کمر به سمت پشت هر یک از پاها و درد رگ پشت زانو می باشد. سیاتیک یک ناهنجاری نیست، اما می تواند یک نشانه از ایجاد سایر مشکلات ساختاری همچون مشکلات ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی، التهاب یا گاز گرفته شدن عصب در قسمت پایین کمر یا فتق دیسک، تشکیل زائده های استخوانی و بزرگ شدن بیش از حد مفصل فاست (رشد بیش از حد استخوان یا اندازه بزرگ غیر عادی آن) باشد که تنگ شدن حفره بین مهره ها در محل انتقال اعصاب را به همراه دارد. گاهی اوقات، تشکیل تومور می تواند علت ناهنجاری ایجاد شده در ارتباط با وارد شدن فشار به عصب سیاتیک باشد که این شرایط را می توان با اسکن ام آر آی (MRI) تشخیص داد. علاوه بر این ابتلا به بیماری دیابت نیز می تواند منجر به وارد شدن آسیب عصبی و مشاهده علائم مطرح شده فوق شود. به هر حال همانطور که بیان شد، یکی از علل درد سیاتیک، گیر افتادن عصب سیاتیک می باشد.
تشخیص سیاتیک
در طول مراحل معاینه فیزیکی، پزشک وضعیت قدرت عضلات و عکس العمل آنها را مورد بررسی قرار می دهد. برای مثال، ممکن است از شما خواسته شود تا روی انگشتان یا پاشنه خود راه بروید، از یک حالت چمباتمه بلند شوید، یا در زمانی که به پشت دراز کشیده اید، یکی از پاهای خود را در هوا بلند کنید. معمولاً درد سیاتیک کمر که ناشی از عصب سیاتیک باشد، با انجام این فعالیت ها تشدید خواهد شد.
درمان درد عصب سیاتیک
عصب سیاتیک از نخاع شروع شده، از کمر و باسن می گذرد و از پشت پا پایین می‌آید و به کف پا می‌رسد. عصب سیاتیک، با قابلیت کنترل حرکات و احساس در پاها، رابطه مستقیم دارد. زمانی که این عصب تحریک یا فشرده شود، فرد درد سیاتیک را تجربه خواهد کرد. درد عصب سیاتیک می تواند به صورت درد متوسط یا شدید در کمر، باسن و پاهای فرد بروز کند. همچنین ممکن است بیمار در این نواحی احساس ضعف یا بی حسی نیز داشته باشد. جهت درمان درد سیاتیک باید به پزشک مجرب و متخصص درد مراجعه کرد. در این حالت، پزشک چندین روش درمانی را بررسی خواهد کرد تا بهترین و موثرترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده ی علائم زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- بروز درد پس از یک حادثه یا تصادف شدید.
- بروز درد ناگهانی و شدید در کمر یا در طول پا که با بی حسی و ضعف عضلانی همراه باشد.
- در صورتی که قادر به کنترل عملکرد روده یا مثانه خود نباشید. که این عامل نشانه ی ابتلا به سندرم دم اسبی است.
انواع روش های درمانی سیاتیک
پس از تشخیص سیاتیک، پزشک نکاتی را برای درمان و تسکین درد سیاتیک به بیمار توصیه می کند. توجه داشته باشید که باید تا حد امکان، فعالیت های روزمره خود را ادامه دهید چرا که استراحت مطلق می تواند وضعیت شما را بدتر کند. در ادامه برخی از درمان های خانگی برای سیاتیک توضیح داده شده اند.
کمپرس سرد
می توانید کیسه ی یخ بخرید یا از بسته های سبزیجات منجمد موجود در منزل استفاده کنید. کیسه یخ یا بسته ی منجمد را در یک حوله بپیچید و در طول چند روز اول بروز درد، آن را به مدت ۲۰ دقیقه و چندین بار در روز بر روی کمر خود قرار دهید. این کار به کاهش درد و تورم کمک می کند.
کمپرس گرم
شما همچنین می توانید کیسه ی آب گرم یا پد گرمایی تهیه کنید. جهت کاهش تورم ناحیه، توصیه می شود در طول ۱ الی ۲ روز اول از کمپرس یخ و سرما استفاده کنید و بعد از ۲ الی ۳ روز از کمپرس گرما استفاده کنید. اگر درد شما همچنان ادامه داشت می توانید به صورت متناوب هم از کمپرس یخ و هم از کمپرس گرما استفاده کنید.
حرکات کششی
انجام حرکات کششی ملایم نیز می تواند برای تسکین درد مفید باشد. برای اینکه بتوانید این حرکات را به صورت درست و صحیح اجرا کنید، باید یک متخصص فیزیوتراپی یا مربی یوگا این حرکات را به شما آموزش دهند. ۱۰ تمرین و حرکت کششی که می تواند برای سیاتیک موثر باشد به شرح زیر است:
- حرکت کبوتر به پشت
- حرکت کبوتر نشسته
- حرکت ایستادن کبوتر روبه جلو
- حرکت کشش زانو به شانه ی جهت مخالف
- کشش ستون فقرات به حالت نشسته
- کشش همسترینگ به حالت ایستاده
- کشش نشسته
- کشش ایستاده ی عضله پیریفورمیس
- کشش کشاله و عضله ابداکتور ران
- کشش پشت ران به حالت نشسته
- داروهای بدون نیاز به نسخه
داروهایی نظیر آسپرین و ایبوپروفن که می توان آنها را بدون نسخه نیز تهیه کرد، می توانند به کاهش درد، التهاب و تورم کمک کنند. توجه داشته باشید که نباید آسپرین را بیش از حد مصرف کنید چرا که مصرف بی رویه ی این دارو، عوارضی مانند زخم و خونریزی معده را ایجاد می کند.
ورزش منظم
هرچقدر فعال بمانید و ورزش منظمی داشته باشید، اندورفین بیشتری نیز در بدن شما ترشح خواهد شد. اندورفین نوعی مسکن طبیعی است که در بدن تولید می شود. ورزش خود را در ابتدا با فعالیت های سبک مانند شنا یا دوچرخه ثابت شروع کنید. با ورزش منظم، درد شما کاهش یافته و استقامت بدن شما نیز تقویت می شود. سعی کنید نوعی برنامه ی ورزشی برای خود داشته باشید که هم ورزش های هوازی و هم ورزش های قدرتی به منظور تقویت عضلات مرکزی بدن را شامل شود. اگر در کنار ورزش منظم، از رژیم غذایی مناسبی نیز پیروی کنید، خطر بروز مشکلات مربوط به کمر در آينده را کاهش خواهید داد.
فیزیوتراپی
تمرینات فیزیوتراپی منجر به بهبود وضعیت بدن و تقویت عضلات پشت و کمر می شوند.
داروهای تجویزی
پزشک شما ممکن است داروهای شل کننده ی عضلات، مسکن های مخدر یا داروهای ضد افسردگی نیز برایتان تجویز کند. داروهای ضد افسردگی به این منظور تجویز می شوند که تولید اندورفین در بدن را افزایش دهند.
داروهای استروئیدی اپیدورال
داروهای کورتیکواستروئیدی به ناحیه ای به نام فضای اپیدورال که کانالی است که نخاع شما را احاطه کرده، تزریق می شوند. به دلیل عوارض جانبی، این تزریق ها به صورت محدود انجام می شود.
جراحی
ممکن است در مواردی که درد بیمار بسیار شدید است یا در مواردی که بیمار کنترل عملکرد روده یا مثانه خود را از دست داده و در عضلات اندام تحتانی دچار ضعف شده، جراحی لازم باشد. دو نوع جراحی متداول عبارتند از دیسککتومی و میکرو دیسککتومی. در جراحی دیسککتومی، بخشی از دیسک که به عصب سیاتیک فشار وارد می کند، برداشته می شود. در جراحی میکرو دیسککتومی، برداشتن دیسک به کمک برش های کوچک انجام می شود که در آن پزشک از یک میکروسکوپ استفاده می کند.
کلینیک توانبخشی دکتر نظری با در اختیار داشتن تیم تخصصی مجرب و بروزترین ابزار در خدمت بیماران عزیز می باشد. برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت آنلاین از طریق نوبت دهی سایت اقدام کرده یا با شماره تلفن های کلینیک در تماس باشید یا از امکان ویزیت آنلاین سایت استفاده نمایید.
آدرس:
تهران، میرداماد، تقاطع شریعتی میرداماد، پلاک 2 واحد 5 - 09016391575 - 02122921489
