بیماری سل چیست ؟سل استخوان ومفاصل چیست؟

بیماری سل چیست؟

سل یک بیماری عفونی واگیر می باشد . بیماری سل از سال های بسیار دور وجود داشته و افراد بسیار مشهوری نیز در دنیا به این بیماری مبتلا شده اند در گذشته به اشتباه تصور می کردند که نفرین کسی و یا شدت غم و غصه علت اصلی ابتلابه بیماری سل است.  بیماری سل یکی از مهمترین بیماریهای عفونی قرن حاضر می باشد که توانائی درگیر نمودن کلیه ارگان های بدن را دارد ولی ریه  ها بیشتر به سل درگیر می شوند.

 

 

عامل بیماری سل چیست؟ 

میکروبی میله ای شکل (شبیه مداد) و بسیار کوچک به اندازه 000003/0 متر وارد بدن شما شده که تنها توسط میکروسکوپ دیده می شود. به این میکروب میله ای شکل «باسیل سل» می گویند . باسیل سل چون بسیار کوچک می باشد ، به راحتی در هوا شناور می ماند . چون عامل این بیماری میکروب می باشد ، لذا ممکن است این بیماری از شما به افراد سالم منتقل گردد

سل کدام عضو بدن را مبتلا می کند و انواع آن کدام است ؟

این بیماری قادر است تمام اعضای بدن را مبتلا کند . بیشترین عضوی که در بدن مبتلا می شود ریه ها (شش ها) می باشند . لذا سل ریوی شایعترین نوع سل است. در صورتی که سل اعضای دیگر بدن را به جز ریه ها درگیر کند به آن سل خارج ریوی گفته شده که تحت نام همان عضو درگیر نامیده می شود. نظیر سل غدد لنفاوی یا سل استخوان یا سل ادراری یا سل مغز (مننژیت سلی) و غیره و …

علائم و نشانه های عمومی 

تعدادی از بیماران ممکن است در ابتدا برای مدت چند هفته تا چند ماه احساس خستگی ، بی اشتهایی ، کاهش وزن ، ضعف عمومی ، تعریق شبانه بخصوص در نیمه فوقانی بدن ، قاعدگی نامنظم یا تب های خفیف نمایند. این علائم و نشانه ها اغلب در زمان فعالیت کاری شدید یا استرس های هیجانی تشدید می گردند.
سل در بیماران دیگر ممکن است به صورت یک بیماری تب دار حاد، به همراه لرز و علائم عمومی شبیه آنفولانزا بروز نماید. در این حالت بیماران تا زمانی که احساس می کنند ، این علائم مربوط به یک عفونت ساده نظیر سرماخوردگی بوده و خودبخود برطرف می شود ، به پزشک مراجعه نمی نمایند.

 

 

 

تشخیص سل فعال با رادیولوژی معمولاً عکس از قفسه سینه و همچنین آزمایش‌های میکروسکوپی و کشت میکروبیولوژیک مایعات بدن متکی است. تشخیص سل نهفته متکی بر تست پوستی توبرکولین (TST) و آزمایش خون می‌باشد. درمان دشوار است و مستلزم آن است که آنتی‌بیوتیک‌های متعددی در یک مدت زمان طولانی استفاده شوند. ارتباطات اجتماعی نیز غربالگری و در صورت لزوم مورد درمان قرار می‌گیرند. مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها یک مشکل رو به رشد در عفونت‌های سل مقاوم در برابر داروهای چندگانه (MDR-TB) می‌باشد. برای جلوگیری از سل، مردم باید برای این بیماری غربالگری و با واکسن bacillus Calmette-Guérin واکسینه شوند.

در ۱۵–۲۰٪ از موارد فعال، عفونت به خارج از اندام‌های تنفسی گسترش می‌یابد که باعث بروز انواع دیگر سل می‌شودبه سلی که خارج از اندام‌های تنفسی رخ می‌دهد، «سل خارج ریوی» گفته می‌شود. سل خارج ریوی به‌طور معمول در افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند و کودکان رخ می‌دهد. سل خارج ریوی در بیش از ۵۰٪ از افرادی که HIV دارند دیده می‌شود.سل خارج ریوی در استخوان‌ها و مفاصل (در سل ستون فقرات)یز اتفاق می‌افتد. هنگامی که این بیماری در استخوان هم گسترش می‌یابد، آن را به عنوان «سل استخوانی» نیز می‌شناسند،

 

 

 

 

   

سل استخوان و مفاصل

 

 

درگیری استخوانی معمولاً به صورت التهاب مفاصل و عفونت استخوان دیده می شود . تب و درد موضعی در درگیری استخوان شایع می باشد. مهره های تحتانی قفسه سینه و مفاصلی که وزن زیادی را تحمل می نمایند معمولاً درگیر می گردند. در برخی از موارد این ضایعات در عکس برداری های معمولی نیز دیده نمی شود. نیمی از این بیماران سابقه درگیری ریوی نیز ندارند. بیماری استخوانی سل اکثراً در سنین کهولت دیده می شود

سل ستون مهره شایعترین سل استخوان و مفاصل بدن است بطوریکه نیمی از موارد ابتلاء سیستم اسکلتی بدن انسان به سل بصورت بروز این عفونت در ستون فقرات است.
 
سل چگونه ستون مهره را گرفتار میکند
در ستون فقرات شایعترین محل ابتلا به سل مهره های سینه ای و بعد از آن مهره های کمری است. عفونت سلی در ستون مهره معمولا بصورت درگیری چند مهره است. مهره های گرفتار معمولا در مجاورت هم قرار دارند ولی میتوانند با هم فاصله هم داشته و در بین آنها مهره سالم وجود داشته باشد. در مواردی ابتلا به سل ستون مهره همراه با عفونت سلی در مفاصل دیگر بدن است.
در سل ستون مهره معمولا دیسک بین مهره ای کمتر آسیب میبیند ولی گرفتاری اصلی در جسم مهره است. باسیل سل علاقه خاصی به تخریب یک سوم جلویی جسم مهره دارد. عفونت از پشت لیگامان طولی قدامی به بالا و پایین گسترش یافته و مهره های مجاور را هم درگیر میکند. با تخریب ثلث جلویی چند مهره مجاور و کاهش ارتفاع مهره های مبتلا در قسمت جلو، ستون مهره در قسمت مبتلا شده به سمت جلو تقعر پیدا کرده که موجب کیفوز میشود.
 
علائم سل ستون مهره
شروع علائم سل ستون مهره تدریجی است. معمولا علائم عمومی بصورت تب (که بیشتر در عصر است) و تعریق شبانه وجود دارد. بی اشتهایی، کاهش وزن، احساس ضعف و خستگی از دیگر علائم عمومی بیماری هستند.
مهمترین علائم موضعی ابتلا ستون مهره به سل عبارتند از
احساس درد بر روی مهره های گرفتار که با حرکت ستون مهره بیشتر شده و همراه با محدودیت حرکتی است. شدت درد در شب بیشتر میشود و ممکن است بیمار را از خواب بیدار کند. در بر روی مهره های گرفتار با فشار به آن ناحیه بیشتر میشود.
کیفوز و قوز که در مواردی همراه با انحراف جانبی ستون مهره بصورت اسکولیوز است
ترشح چرکی در اطراف ستون مهره
در مراحل پیشرفته بیماری تحت فشار قرار گرفتن نخاع با مهره تغییر شکل داده یا به توسط آبسه سلی در اطراف نخاع و بدنبال آن فلج اندام های تحتانی ( پاراپلژی) که ممکن است با اختلال در دفع ادرار و مدفوع همراه باشد.
 
تشخیص سل ستون مهره
در آزمایشات خون معمولا بیمار کم خونی و گاهی بالا رفتن ESR را نشان میدهد. 
ممکن است تست پوستی سل (تست مانتو) مثبت باشد.
در رادیوگرافی ستون مهره در ابتدا کم شدن تراکم استخوان، کم شدن ارتفاع مهره های گرفتار در قسمت جلو، کم شدن ارتفاع دیسک بین مهره ای دیده میشود و در مراحل پیشرفته بیماری مهره ها به هم جوش میخورند. 
تشخیص قطعی سل ستون مهره با کشف باسیل سل در بافت های آلوده است.
 
درمان سل ستون فقرات
اساس درمان سل ستون مهره درمان دارویی با آنتی بیوتیک های ضد باسیل سل همراه با عمل جراحی است. در عمل جراحی بافت های مرده خارج شده و مهره های گرفتار به هم جوش داده میشوند. عمل جراحی بخصوص در بیمارانی که دچار علائم عصبی شده اند و یا در کسانی که به علت تخریب چند مهره مجاور دچار کیفوز شدید شده اند انجام میشود.

شروع بیماری سل از مفصل
شایعترین قسمت دستگاه اسکلتی که به سل مبتلا میشود ستون مهره است بطوریکه سل ستون مهره به تنهایی نیمی از موارد سل استخوان و مفاصل را تشکیل میدهد. ابتلا دیگر مفاصل به سل بترتیب شیوه عبارتند از مفصل ران، زانو، مچ پا، شانه، آرنج و مچ دست
درگیری مفاصل در بیماری سل بصورت تک مفصلی است یعنی یک مفصل از بدن گرفتار میشود. این علامت میتواند وجه تمایز تشخیص خوبی باشد تا بتوان سل را از بیماری های دیگر مانند بیماری های روماتیسمی که معمولا چند مفصل را با هم گرفتار میکنند تمایز داد.

مهمترین علائم درگیری مفصلی در بیمار مبتلا به سل عبارتند از
ممکن است بیماری بصورت درد و تورم خفیف و مزمن در مفصل وجود داشته باشد که دوره های شدت و ضعف دارد. بافت سینوویال دچار التهاب شده و ضخیم میشود. عضلات بیمار بتدریج لاغر و ضعیف میشوند
ممکن است درد و تورم شدید و محدودیت حرکتی بطور ناگهانی در مفصل ایجاد شود. بیمار دچار تب شده و بیماری بسرعت گسترش یابد .
 
شروع بیماری سل از استخوان
مهمترین علائم اسکلتی بیمار وقتی سل بیشتر استخوان را درگیر کرده باشد عبارتند از :
- ممکن است درد مزمن و کمی در استخوان وجو داشته باشد. عضلات اندام لاغر و ضعیف میشوند
- درد و تورم و حساسیت روی استخوان گرفتار شده وجود داشته و بیمار دچار تب و عرق شبانه میشود
 
بیماری چه از مفصل شروع شود و چه از استخوان، درد های اندام بیمار در شب بیشتر میشوند. در اندام تحتانی بیمار موقع راه رفتن میلنگد. وقتی بیماری مزمن میشود بر اثر التهاب مزمنی که ایجاد شده است بافت فیبرو ترمیمی در کپسول مفصلی ایجاد میشود که موجب محدودیت حرکتی در مفصل مبتلا میگردد.
مفصل گرفتار شده ممکن است تغییر شکل بدهد. گاهی اوقات تجمعی از چرک در اطراف مفصل و استخوان ایجاد میشود که به آنها آبسه سرد میگویند. این آبسه ی سرد ممکن است به پوست سر باز کرده و موجب ترشح مزمن در ناحیه شوند.
بیماری ممکن است سالها به همین وضعیت باقی مانده و دوره های شدت و ضعف داشته باشد.

کلینیک توانبخشی دکتر نظری با در اختیار داشتن تیم تخصصی مجرب و به روزترین ابزارها در خدمت بیماران عزیز می باشد.

برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت از طریق نوبت دهی سایت اقدام کنید و یا با شماره تی کلینیک در تماس باشید یا از امکان ویزیت آنلاین سایت استفاده نمایید.